1. Học thuộc bảng chữ cái
Ngày nay, có rất nhiều bài hát hoặc những loại đồ chơi vui vẻ có tác dụng giúp bé học thuộc lòng bảng chữ cái. Bạn cũng nên giúp bé cách phát âm chuẩn. Nhiều bé bị ngọng khi nói chữ "l" hay "n" hay phát âm sai chữ "p" và "b".
2. Biết viết tên mình
Đọc và viết là hai kỹ năng khó khăn khi bé bắt đầu làm quen với bảng chữ cái. Cách tốt nhất là bạn có thể trở thành cô giáo tại gia cho bé. Chuẩn bị một tờ giấy trắng, bút chì, tẩy, bạn viết thật to tên của bé trên giấy và hướng dẫn bé tô lại. Tiếp đến, bạn cầm tay và cùng bé viết lại tên cho đến khi thành thạo.
3. Thuộc nhiều bài hát
Giai điệu và ngôn từ qua bài hát là cách thú vị giúp bé phát triển kỹ năng ngôn ngữ. Bạn chớ nên ngại ngùng khi cất cao giọng, hát tặng bé những bài ngộ nghĩnh. Các bé thường có xu hướng nhanh thuộc lời bài hát hơn khi cùng được ngân nga hàng ngày với cha mẹ. Không những thế, bạn còn có thể mượn lời bài hát để giải thích những sự vật, hiện tượng có trong đó cho bé hiểu.
4. Kỹ năng giao tiếp
Bước chân vào bậc tiểu học, bé phải làm quen với môi trường rộng lớn hơn so với khoảng thời gian bé học mẫu giáo. Những bé cởi mở, giỏi giao tiếp sẽ thích nghi với bạn bè, thầy cô nhanh hơn. Cha mẹ nên tạo cho bé thói quen vui chơi cùng nhóm bạn. Kỹ năng này giúp bé hòa nhập, không khóc lóc và ham thích đến trường.
5. Sử dụng máy vi tính
Không phải là chỉ cho bé xem hoạt hình hay nghe ca nhạc trên máy tính, bạn hoàn toàn có thể hướng dẫn bé 5, 6 tuổi sử dụng chuột, bàn phím hay các nút tắt, mở trên máy vi tính. Bé sẽ học rất nhanh và không bối rối khi phải tiếp xúc với máy vi tính sau này.
6. Sẻ chia với người khác
Nhiều bậc cha mẹ mắc sai lầm khi nuông chiều bé thái quá. Khi ấy, bé sẽ trở nên ích kỷ, nghĩ mình là nhất và sẽ khó khăn khi vui chơi với các bạn ở lớp. Bé ích kỷ thường dễ bị cô lập và khó tiếp thu bài vở hơn các bạn khác.
7. Biết cách tự chăm sóc bản thân
Đến tuổi này, bạn có thể để bé tự lập trong việc mặc quần áo, đội mũ, đi tất, đi giày. Có thể bạn muốn làm giúp bé những công việc này cho nhanh nhưng hậu quả sẽ ngoài tưởng tượng. Bé sẽ không biết xử lý nếu chẳng may bị tuột dây giày hay cúc áo ở lớp.
8. Tìm cho bé một người (nhóm) bạn thân
Với bé, có một người bạn để tâm tình hàng ngày cũng đóng vai trò quan trọng. Vui chơi cùng các bạn cùng lứa không những giúp bé cân bằng tâm lý, thoải mái tinh thần mà thông qua những người bạn, cha mẹ cũng có thể biết được những rắc rối bé đang gặp phải để kịp thời can thiệp.
9. Biết sáng tác truyện
Nên tạo thói quen kể chuyện cho bé trước giờ đi ngủ hàng ngày. Tiếp đến, bạn có thể gợi ý để bé biết cách xây dựng những câu chuyện theo trí tưởng tượng của bé. Bạn chỉ nên đưa cho bé một vài mẫu nhân vật, tình tiết và để bé hoàn thiện câu chuyện theo cách riêng.
10. Hoàn thành công việc
Bạn nên rèn cho bé kỹ năng hoàn thành công việc theo yêu cầu. Bé buộc phải đánh răng, rửa mặt khi ngủ dậy hoặc thu dọn đồ chơi sau khi chơi xong. Thói quen này rất hữu ích sau này khi bạn yêu cầu bé phải hoàn thành hết những bài tập cô giáo giao cho mới được đi ngủ.
11. Tham gia trò chuyện cùng người nhà
Gia đình là môi trường quan trọng nhất với sự phát triển của bé. Dù bận rộn đến mấy, bạn cũng nên thu xếp thời gian để cùng ăn tối, xem tivi, nấu ăn hay làm việc nhà với bé. Nhấn mạnh với bé rằng, bé có thể chia sẻ hay trao đổi về bất kỳ điều rắc rối nào xảy ra ở lớp sau này.
12. Xây dựng sự tập trung
Ở độ tuổi mẫu giáo, bé thường làm những mọi việc theo ý thích. Chẳng hạn, bé sẽ bỏ dở bức tranh đang vẽ để xem phim hoạt hình. Tính cách này không tốt nếu bé đi học mà thiếu tập trung vào bài giảng. Nếu bạn muốn bé hoàn thiện một bức tranh, tốt nhất nên cho bé làm việc này trong phòng riêng, yên tĩnh và bạn nên kiểm tra kết quả sau đó.
13. Học đếm số
Bé có thể làm theo đúng những yêu cầu của bạn như "Con đặt 3 quả cà chua vào rổ giúp mẹ" hoặc trả lời chính xác những câu hỏi có liên quan đến số đếm như "Nhà mình có bao nhiêu người?"... Đếm số là cách giúp bé tăng cường trí nhớ và nhanh tiếp thu môn học có liên quan đến con số ở trường.
14. Phân biệt được quá khứ và tương lai
Bạn nên giúp bé hiểu được khái niệm chỉ thời gian đơn giản như ngày hôm qua, hôm nay, ngày mai hay tuần trước, tuần tới... Khi đi học, bé sẽ phải làm quen với thời khóa biểu, vì vậy, giúp bé nhận diện được thời gian sẽ giúp ích cho bé.
15. Dạy bé cách đặt câu hỏi
Bé thích tò mò hỏi về nhiều thứ xung quanh mình nhưng cách diễn đạt thường chưa chuẩn xác. Bạn nên dạy bé cách đặt câu hỏi chính xác và dễ hiểu hơn. Đồng thời bạn cũng nên khuyến khích để bé tự tin khi bày tỏ những vấn đề còn thắc mắc. Để bé hiểu rằng, bé có thể hỏi cha mẹ, bạn bè hay thầy cô giáo những điều bé muốn tìm hiểu.
16. Nhận biết thế giới tự nhiên
Chia các loài vật, cây cối, hoa cỏ thành những nhóm riêng biệt để bé dễ nhớ như nhóm động vật ăn thịt, nhóm động vật ăn cỏ, nhóm cây có quả ăn được, nhóm cây có quả không ăn được... Cách này giúp bé phát triển tư duy so sánh, tổng hợp.
17. Chơi xếp hình
Xếp hình là trò chơi trí tuệ phù hợp với lứa tuổi của bé (3-6 tuổi). Trò chơi này còn giúp bé phát triển tư duy logic, vì vậy, bé cũng thông minh hơn khi bước vào lớp 1.
18. Vận động mỗi ngày
Lịch học ở bậc tiểu học sẽ nặng hơn ở lớp mẫu giáo. Nếu bé không có sức khỏe tốt, bé sẽ mệt mỏi, buồn chán và học kém. Bạn nên hình thành cho bé thói quen hoạt động ngoài trời như vui chơi, đạp xe trong công viên, vừa giúp bé khỏe mạnh, dẻo dai vừa giúp tinh thần bé được minh mẫn.
19. Nhận biết các loại thức ăn không tốt cho sức khỏe
Dạy bé phân biệt những loại thực phẩm an toàn và những loại có hại cho sức khỏe, đồng thời bạn nên khuyến khích bé ăn đa dạng chất. Không nên cố nhét thêm bánh, kẹo ngọt trong túi quần để bé tiện lợi khi ăn vặt.
Nguyên tắc giúp học sinh lấy lại động cơ học tập
Dạy học là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự nỗ lực cố gắng của cả giáo viên và học sinh. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, giáo viên gặp rất nhiều khó khăn khi học sinh tỏ ra thiếu hứng thú học bài. Sau đây, chúng tôi xin giới thiệu 8 nguyên tắc đơn giản giáo viên có thể áp dụng nhằm giúp học sinh lấy lại động cơ trong học tập.
Nguyên tắc 1: Hãy lặp lại những khái niệm này trong các bài giảng và bài tập về nhà trong suốt khóa học. Qua việc đưa ra các câu hỏi liên quan đến các chủ đề chính này trong mỗi kì thi, giáo viên có thể khuyến khích học sinh học, nhắc lại và có thể ứng dụng những kiến thức đó vào các trường hợp cụ thể khác nhau.
Nguyên tắc 2: Sử dụng các phương tiện nghe nhìn (visual aids) khi cần thiết để giúp học sinh hiểu được các khái niệm khó và trừu tượng bởi vì một điều rất đáng chú ý là hiện nay học sinh có xu hướng nghe nhìn rất nhiều.Với những học sinh này thì một giản đồ hoặc sơ đồ sẽ có tác dụng hơn hàng ngàn chữ viết hoặc bài giảng bằng lời.
Nguyên tắc 3: Sử dụng tư duy logic khi cần thiết.
Hãy chỉ rõ cho học sinh thấy rằng thông tin nào là số liệu chính xác (fact) cần ghi nhớ máy móc, thông tin nào có thể được suy luận nhờ tư duy logic. Hãy dạy học sinh cách suy luận và cách tiếp nhận kiến thức mới bằng phương pháp tư duy. Ví dụ như khi dạy học sinh về vị trí của trạng từ trong câu "She is very beautiful", trạng từ "very" đứng trước tính từ "beautiful". Đó là fact. Một khi học sinh đã sử dụng tư duy trong học tập thì chúng có thể mở rộng kiến thức đến không ngờ. Trở lại ví dụ trên, học sinh có thể suy ra cách sắp xếp trật tự trong câu sau: "She is much more beautiful than her sister" bởi vì theo nguyên tắc trạng ngữ đứng trước tính từ.
Nguyên tắc 4: Sử dụng các hoạt động trên lớp để củng cố kiến thức mới học.
Sau khi dạy học sinh những khái niệm cơ bản, giáo viên nên cho học sinh làm bài tập ngay dựa vào những kiến thức mới. Những bài tập này có thể ngắn nhưng miễn là làm học sinh hiểu rõ hơn những khái niệm mới. Học sinh nên được làm việc theo nhóm, làm bài tập dựa vào bài text, có thể hỏi giáo viên khi làm bài. Cách này có tác dụng rất lớn giúp học sinh hiểu thấu đáo bài mới. Ngoài ra nó sẽ giúp việc có mặt của học sinh có tác dụng tích cực và khuyến khích học sinh đi học đều đặn.
Nguyên tắc 5: Giúp học sinh tạo đường dẫn giữa kiến thức mới với kiến thức đã học.
Nếu học sinh có thể liên hệ những kiến thức cũ thì việc học kiến thức mới sẽ diễn ra dễ dàng và thuận lợi hơn. Chẳng hạn, khi dạy học sinh về thì tương lai tiếp diễn "will be +Ving", giáo viên có thể nhắc lại thì hiện tại tiếp diễn mà học sinh đã biết "to be + Ving". Điều này sẽ giúp học sinh dễ hiểu hơn.
Nguyên tắc 6: Nhận biết tầm quan trọng của việc học từ vựng.
Học sinh thường gặp rất nhiều khó khăn với những bài có nhiều từ mới, đặc biệt là những từ chuyên ngành. Để học sinh dễ tiếp thu những từ chuyên ngành, giáo viên nên làm cho chúng dễ hiểu bằng cách gắn chúng với cuộc sống hàng ngày của học sinh. Một cách hiệu quả là học sinh nên tạo cho mình những quyển ghi chú nhỏ chứa những chú thích của giáo viên về những từ khó.
Nguyên tắc 7: Hãy tôn trọng học sinh.
Học sinh nên được tôn trọng ngay từ khi học tiểu học. Giáo viên có thể kích thích tinh thần trách nhiệm của học sinh bằng cách trao cho họ một số chức vụ. Đây là cách khá hiệu quả với sinh viên các trường đại học, cao đẳng vì họ sẽ gắng hết sức để khẳng định mình.
Nguyên tắc 8: Giữ cho học sinh luôn ở trình độ cao.
Nếu học sinh không bị yêu cầu học tập với mức tiêu chuẩn nhất định, thì chỉ có những học sinh có ý thức rất cao mới tự học hành chăm chỉ mà thôi. Mặt khác yêu cầu cao trong giảng dạy không chỉ tạo động lực cho học sinh mà nó còn tạo ra được những tinh thần phấn khởi ch học sinh khi đạt được những yêu cầu đó.
Mỗi nguyên tắc trên đều có những tác dụng rất khác nhau. Tuy nhiên nguyên tắc 7 và 8 là quan trọng hơn cả. Nếu học sinh không được tôn trọng và không được giữ ở trình độ cao thì những nguyên tắc trên sẽ bị giảm tác dụng.
Những điều cần lưu ý trước khi bé vào lớp 1
1. Bố mẹ cần hiểu rõ được tâm lý, lứa tuổi của con
Không chỉ hiểu rõ về thể lực, sức khỏe mà các bậc phụ huynh còn cần hiểu được tâm lý, lứa tuổi của trẻ để giúp con sớm thích nghi với trường lớp. Bố mẹ nên làm rõ: tính cách của con như vậy sẽ thích hợp và cần môi trường học tập như thế nào để phát huy tối đa khả năng của con. Lớp một mà con sẽ vào có thực sự mang đến niềm vui, niềm yêu thích học tập và hạnh phúc cho con mỗi ngày hay không?
Từ đó, có nhiều cách để bố mẹ cùng gia đình có thể giúp con vượt qua những lo lắng, sự bỡ ngỡ trong giai đoạn chuẩn bị vào lớp một như:
– Cho con đi thăm quan trường, giới thiệu với con đồ dùng học tập cần thiết.
– Kể cho con nghe những điều thú vị về cô giáo và bè bạn. Cho trẻ biết là đến trường sẽ rất vui và sẽ có thêm nhiều bạn mới, có nhiều trò chơi mới.
2. Bố mẹ nên giúp con làm quen với một số thói quen mới và các kỹ năng sống cần thiết
Thay đổi môi trường mới, trẻ cũng cần được trang bị một số kỹ năng sống để hòa nhập với bạn bè khi bước vào lớp một. Kỹ năng tự phục vụ là một trong những kỹ năng quan trọng mà trẻ cần được hướng dẫn và làm quen ngay từ khi vào lớp 1 với các hoạt động như tự xếp hàng ra vào lớp, tự lấy khay đồ ăn, tự ăn và cất khay vào đúng chỗ sau mỗi bữa ăn. Bố mẹ cũng nên nhắc nhở trẻ biết lịch hằng ngày cụ thể của trẻ là như thế nào, đến trường và về nhà lúc mấy giờ,… Nếu được tập luyện sớm, trẻ sẽ dần làm quen với thời gian biểu đi học.
3. Không nên quá nhồi nhét việc học
Điều đặc biệt, đối với giai đoạn chuyển cấp này, ba mẹ không nên tạo áp lực về học tập mà cần làm cho trẻ cảm thấy thích thú, tự tin khi được đi học. Trong đó, việc tạo nên sự hứng thú của trẻ có vai trò quyết định rất lớn bởi môi trường học tập tại trường.
Thực tế nhiều cha mẹ hiện nay vì quá lo lắng cho việc học của con mà cho con đi học trước, ôn luyện thi vào lớp 1. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng không thực sự khuyến khích điều này vì có thể gây áp lực cho trẻ quá sớm. Sự kỳ vọng quá lớn của các vị phụ huynh vào kết quả học tập, nhất là chỉ quan tâm đến điểm số học tập của con khi con học lớp 1 cũng là một áp lực lớn làm cho trẻ chán học. Quan trọng nhất vẫn là khơi dậy được niềm đam mê hứng thú cho bé.
4. Bản thân bố mẹ cũng cần hiểu rõ những mong muốn, kỳ vọng của chính mình với con
Bố mẹ nào cũng mong muốn con sớm hòa nhập với môi trường vào lớp một, đồng thời đặt ra nhiều kỳ vọng vào sự tự lập và trưởng thành của con. Tuy nhiên, bố mẹ cũng cần cân nhắc dựa trên đặc điểm tâm lý cũng như khả năng của trẻ, thấu hiểu những vấn đề mà con đang gặp phải để có thể đồng hành một cách tốt nhất. Không nên đặt quá nhiều hy vọng vào con dễ khiến trẻ cảm thấy ngạt thở.
5. Cho trẻ trải nghiệm trực tiếp môi trường mà con sẽ học tập của con trước khi con bước vào lớp 1
Một trong những điều mà ba mẹ cần lưu ý là môi trường mà con chuẩn bị bước vào lớp 1 có thật sự phù hợp với con hay không. Để trẻ làm quen với môi trường mới bằng cách tham gia các Khóa trải nghiệm trước khi vào lớp 1 cũng là điều cần thiết.