Trước dấu hiệu gia tăng của tay chân miệng, Bộ Y tế đã có công văn khẩn gửi đến Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đề nghị quan tâm triển khai chống dịch, đặc biệt là dịch TCM.
Bệnh tay chân miệng là bệnh nhiễm vi rút cấp tính, lây truyền theo đường tiêu hóa, thường gặp ở trẻ nhỏ và có khả năng gây thành dịch lớn. Bệnh rất dễ lây cho người khác nếu hành vi vệ sinh không đảm bảo. Bệnh có quanh năm và tăng mạnh vào khoảng thời gian từ tháng 3- 5 và tháng 8- 9- 10.
* Tác nhân gây bệnh tay chân miệng:
- Bệnh TCM do các loại vi rút đường tiêu hóa (gọi chung là Enterovirus) gây ra. Tác nhân thường gặp nhất là vi rút Coxsackie A16, Enterovirus 71 (EV71) thì ít gặp hơn. Biến chứng là viêm màng não do vi rút, viêm não hoặc tổn thương cơ tim.
- Thống kê của Cục Y tế dự phòng , số trường hợp tử vong vì bệnh TCM chủ yếu là do enterovirus 71 gây ra, phổ biến nhất là nhóm trẻ dưới 3 tuổi (chiếm 75% - 86%).
Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là sốt, đau họng, tổn thương niêm mạc miệng và da chủ yếu ở dạng phỏng nước thường thấy ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông. Hầu hết các ca bệnh đều diễn biến nhẹ. Tuy nhiên ở một số trường hợp, bệnh có thể diễn biến nặng và gây biến chứng nguy hiểm như viêm não - màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong nên cần được phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
* Điều trị và chăm sóc đúng cách trẻ mắc bệnh TCM
Bệnh chân tay miệng ở trẻ em do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu. Theo đó, mục tiêu điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và các biện pháp điều trị tích cực với những trường hợp nặng.
1. Thực hiện cách ly đúng cách giữa trẻ bệnh – trẻ lành để hạn chế sự lây nhiễm
- Trẻ xác định mắc bệnh TCM phải được nghỉ học cho đến khi bệnh khỏi hẳn để ngăn chặn sự lây nhiễm cho trẻ khác trong môi trường học đường.
- Nếu gia đình có nhiều trẻ cùng chung sống, nên cách ly tuyệt đối giữa trẻ lành và trẻ bệnh bằng nhiều cách tùy theo hoàn cảnh gia đình .
- Người lớn khi tiếp xúc và chăm sóc trẻ bệnh nên mang khẩu trang y tế cho mình và cho cả trẻ bệnh.
- Sau khi tiếp xúc nên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước sạch ngay để hạn chế sự lây lan khi phải chăm sóc trẻ lành.
2. Thực hiện việc giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt cho trẻ bệnh
- Thường xuyên tắm rửa sạch sẽ cho trẻ hàng ngày bằng xà phòng nước sạch giúp hạn chế sự lan truyền bệnh TCM cho trẻ lành và ngăn ngừa tình trạng bội nhiễm
- Thường xuyên rửa tay sạch sẽ, đúng cách bằng xà phòng và nước sạch dưới vòi nước chảy để ngăn ngừa sự tái nhiễm bệnh TCM qua đường tay – miệng
- Quần áo của trẻ bệnh nên được ngâm dung dịch sát khuẩn: Cloramin B 2% hoặc luộc nước sôi trước khi được giặt sạch sẽ bằng xà phòng và nước sạch.
- Vật dụng cá nhân ăn uống của trẻ như bình sữa, ly uống nước, chén ăn cơm, muỗng ăn…nên được luộc sôi và sử dụng riêng biệt cho từng trẻ.
3. Tạo môi trường sống trong lành và an toàn giúp trẻ khỏe mạnh hơn
- Người chăm sóc trẻ cần giữ sạch đôi tay qua việc rửa tay sạch bằng xà phòng và nước sạch trước khi chế biến thức ăn, trước khi cho trẻ ăn và sau khi làm vệ sinh.
- Đồ chơi và vật dụng thường dùng của trẻ phải được tẩy trùng sạch bằng dung dịch Cloramin B 2%, nước Javel hoặc xà phòng để tạo tính an toàn cho trẻ khi sử dụng.
4. Sử dụng thuốc điều trị tại nhà cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ
Hiện tại bệnh TCM chưa có thuốc đặc trị, điều trị cơ bản chủ yếu là điều trị triệu chứng bao gồm:
- Giảm đau miệng và hạ sốt bằng cách lau mình bằng nước ấm, dùng thuốc hạ sốt Paracetamol liều 10 – 15mg/kg cân nặng mỗi 4 – 6 giờ, tuyệt đối không sử dụng Aspirine để hạ sốt, giảm đau cho trẻ em.
- Có thể sử dụng Antacide dạng gel chấm vào sang thương ở miệng giúp trẻ bớt đau đớn để ăn uống dễ dàng hơn
- Giảm ngứa cho trẻ bằng các loại thuốc kháng histamine thông thường như Chlorpheniramine, Theralene...theo chỉ định của bác sĩ điều trị.
- Bổ sung các loại nước trái cây ép chứa nhiều vitamin.
5. Đưa trẻ đến ngay bệnh viện hoặc cơ sở y tế đảm trách việc điều trị bệnh nếu thấy trẻ có một trong những biểu hiện sau:
- Sốt cao liên tục 39oC không hạ sau khi đã hạ sốt tích cực.
- Giật mình chới với, hốt hỏang, thất thần.
- Run chi (thấy rõ khi đưa đồ chơi cho trẻ cầm), Yếu chi.
- Trẻ đi đứng loạng choạng.
- Trẻ đảo mắt bất thường.
- Nôn ói nhiều.
- Quấy khóc (dỗ không nín).
- Co giật.
- Thở mệt.